Klasy trudnopalności w wykładzinach – Co oznaczają?

Wprowadzenie

Bezpieczeństwo pożarowe w obiektach użyteczności publicznej i prywatnych inwestycjach staje się priorytetem już na etapie projektu. Jednym z kluczowych czynników jest klasa trudnopalności wykładzin. W tekście wyjaśniamy, co kryje się za oznaczeniami Bfl-s1 i Cfl-s1, dlaczego różnice między nimi są tak istotne oraz jak dobierać produkty zgodnie z wymaganiami przepisów i zasadami inżynierii pożarniczej.

Co to jest klasa trudnopalności?

Klasa trudnopalności opisuje reakcję materiału na ogień, czyli zachowanie wykładziny poddanej działaniu płomienia lub wysokiej temperatury. Europejska norma EN 13501-1 wprowadziła jednolity system od A do F, gdzie A to materiały niepalne, a E (w przypadku podłóg – F) charakteryzuje materiały łatwopalne. Litera „fl” (flooring) wskazuje, że klasyfikacja dotyczy produktów podłogowych, natomiast sufiks „s” odnosi się do ilości wydzielanego dymu.

Podział klas reakcji na ogień (EN 13501-1)

Litery Afl–Efl

Afl – materiał niepalny (np. niektóre okładziny mineralne).
Bfl – bardzo wysoka odporność ogniowa (dopuszczalny strumień ciepła ≤ 8 kW/m²).
Cfl – średnia odporność ogniowa (≤ 15 kW/m²).
Dfl – niska odporność.
Efl – łatwopalny materiał spełniający minimalne kryteria.
Ffl – produkt niesklasyfikowany.

Klasy emisji dymu

s1 – najmniejsza emisja dymu, s2 – średnia, s3 – największa. Mniejsza ilość dymu ułatwia ewakuację i pracę służb ratowniczych.

Różnice między Bfl-s1 a Cfl-s1

Graniczny strumień ciepła w klasie Bfl-s1 jest dwukrotnie niższy niż w Cfl-s1, co praktycznie przekłada się na dłuższy czas do zapłonu i mniejszy udział materiału w rozprzestrzenianiu ognia. Bfl-s1 zapewnia ponadto minimalną emisję dymu (s1), przez co jest uznawana za najbezpieczniejszą klasę użytkową dla podłóg z tworzyw polimerowych, włókien syntetycznych i naturalnych.

Znaczenie emisji dymu (s1)

Dym jest główną przyczyną ofiar śmiertelnych w pożarach wewnętrznych. s1 oznacza, że podczas testu w warunkach EN ISO 9239-1 i EN ISO 11925-2 gęstość optyczna dymu utrzymuje się poniżej 750 %·min. W praktyce pozwala to na zachowanie lepszej widoczności w korytarzach i halach, opóźniając dezorientację osób ewakuowanych.

Normy i metody badań

EN ISO 9239-1 – test promieniowy

Określa graniczny strumień ciepła (critical radiant flux). Próbka wykładziny jest poddana promieniowaniu cieplnemu w warunkach symulujących pożar rozwijający się w korytarzu.

EN ISO 11925-2 – test zapłonowy

Bada zapłon pod oddziaływaniem płomienia o mocy 20 s i 30 s. Oceniane są: wysokość płomienia oraz odpadanie zapalonych cząstek.

Zastosowanie wykładzin według klas

• Bfl-s1: korytarze hotelowe, biurowe ciągi komunikacyjne, sale konferencyjne, stadiony, lotniska, szkoły, szpitale.
• Cfl-s1: pokoje hotelowe, biura typu open-space (poza drogami ewakuacyjnymi), strefy recepcyjne o niewielkim natężeniu ruchu.
• Dfl-s1: zastosowania mieszkaniowe, gdzie obowiązują łagodniejsze wymagania przepisów – zalecana ostrożność.

Sprawdzone rozwiązania dla obiektów komercyjnych znajdziesz tutaj: Wykładziny dywanowe oraz Płytki dywanowe.

Jak czytać dokumentację techniczną

Karta techniczna powinna zawierać: deklarację właściwości użytkowych (DoP), klasę reakcji na ogień, wyniki testów dymu, wskaźnik L_n,w akustyki, odporność na ścieranie (EN 1307) oraz dane o emisjach lotnych związków organicznych (VOC). Zwracaj uwagę na numer notyfikowanego laboratorium i datę badań.

Dobór wykładziny do przestrzeni komercyjnych

Architekt lub projektant powinien przeprowadzić analizę ryzyka pożarowego, uwzględniając liczbę użytkowników, funkcję pomieszczeń oraz długość dróg ewakuacyjnych. Dobrą praktyką jest stosowanie zasady „lepsza klasa niż wymagana” – w korytarzach zawsze Bfl-s1. Tam, gdzie klienci spędzają dłuższy czas (pokoje hotelowe, biura) dopuszczalna jest Cfl-s1, o ile przewiduje to uzgodniona instrukcja bezpieczeństwa pożarowego.

Rola certyfikacji i oznakowania CE

Europejskie oznakowanie CE potwierdza, że wykładzina została poddana ocenie zgodności i spełnia minimalne wymagania norm. Dodatkowe certyfikaty, takie jak BREEAM, LEED czy Indoor Air Comfort GOLD, podnoszą wiarygodność producenta i wspierają projektantów w procesie certyfikacji zielonych budynków.

Najczęstsze błędy przy wyborze wykładzin

• Kierowanie się wyłącznie ceną, bez analizy klasy ogniowej.
• Brak sprawdzenia sufiksu dymowego s1/s2/s3.
• Zamawianie materiałów z różnych partii bez porównania certyfikatów.
• Nieprawidłowy montaż (np. niewłaściwe kleje) prowadzący do pogorszenia klasy reakcji na ogień.

Porady ekspertów ds. bezpieczeństwa pożarowego

dr inż. Katarzyna Nowak, rzeczoznawca p-poż: „W korytarzach ewakuacyjnych klasa Bfl-s1 powinna być standardem, nawet jeśli lokalne przepisy dopuszczają Cfl-s1. To minimalizuje ryzyko rozwoju pożaru liniowego”.

mgr inż. Piotr Zieliński, biegły sądowy ds. materiałów budowlanych: „Nie zapominajmy, że klasa ognia to tylko jeden parametr. Równie ważna jest jakość montażu i konserwacji – zabrudzenia i luźne połączenia mogą przyspieszyć zapłon”.

Anna Kowalczyk, audytor BREEAM: „Inwestorzy coraz częściej wybierają produkty oznaczone jako low-smoke. To trend, który idzie w parze z rosnącą świadomością ESG”.

Podsumowanie

Klasa Bfl-s1 gwarantuje najwyższy poziom bezpieczeństwa użytkowego dla wykładzin obiektowych, podczas gdy Cfl-s1 pozostaje kompromisem w miejscach o niższym ryzyku pożarowym. Przemyślany dobór materiału, znajomość norm badawczych i współpraca z ekspertami pozwalają zminimalizować skutki pożaru i zapewnić zgodność inwestycji z przepisami.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Dlaczego w korytarzach hotelowych nie wolno stosować Cfl-s1?

Korytarze pełnią funkcję dróg ewakuacyjnych, dlatego wymaga się najwyższej odporności ogniowej i minimalnej emisji dymu, którą zapewnia klasa Bfl-s1.

Czy panele winylowe LVT też mają klasy trudnopalności?

Tak, podlegają tej samej normie EN 13501-1 i również są oznaczane sufiksami „fl”.

Jak długo ważny jest certyfikat reakcji na ogień?

Badania odnawiane są zwykle co 5 lat lub przy każdej zmianie receptury produktu.